Niets leuker dan een boek dat zich afspeelt in een stad die je goed kent. Of beter nog: waar je je bevindt. De nieuwste roman van Silvia Avallone speelt zich af in Bologna. Levenslicht is een rauw en ontroerend verhaal dat leest als een trein en een aantal gevoelige maatschappelijke thema’s raakt…

Levenslicht  – een preview

‘De tralies waren wit, net als de lakens die op de balkons rondom te drogen hingen, net als de laatste restjes sneeuw. Misschien om de klap te verzachten, zodat het minder pijn deed. Het was apart, want in deze voetgangersstraat had je bijna alleen maar pubs, uitgaansgelegenheden en restaurants: de Via del Pratello was beroemd vanwege de zaterdagavond. (…) Je zou nooit denken dat juist daar de rechtbank en gevangenis voor minderjarigen gevestigd was’.

De zeventienjarige Adele tuurt naar de ramen van de jeugdgevangenis in de populaire uitgaansstraat Via del Pratello. Ergens achter die witte tralies bevindt zich de vader van haar ongeboren dochtertje. Adele is hoogzwanger, maar twijfelt of ze Bianca – zoals ze haar kindje in gedachten noemt – wil erkennen. Welke toekomst heeft haar dochter in de achterstandswijk waar ze woont, met een vader in de gevangenis en een tienermoeder zonder diploma? Ondanks haar liefde voor Bianca zal Adele haar ter adoptie afstaan. Of toch niet?

Adele’s problemen staan in schril contrast met het leven van Dora. Al vijf jaar probeert ze zwanger te worden. Haar droom om moeder te worden drijft steeds verder weg. Net als haar huwelijk met Fabio. Een kind adopteren voelt als de enige oplossing. Maar zijn Dora en Fabio in staat om een zwaar getraumatiseerd achtjarige jongetje een thuis te geven? Dat is de vraag die hen tijdens de adoptieperiode voortdurend wordt gesteld. Tot de rechter hen plotseling een andere vraag stelt: ‘Stel dat er op dit moment in een wiegje op de afdeling Neonatologie een pasgeboren baby is’.

Ouderschap in Italië is moederschap

Het brein achter dit verhaal is de Italiaanse schrijfster Silvia Avallone (34). Ze was al bekend van de bestseller Staal. Ook uit deze roman – die zich afspeelt in een achterstandswijk in Napels – blijkt dat Silvia Avallone graag vertelt over het Italië van de tegenstellingen, de randgebieden, de taboes en de ruzies in de huiskamers. Zelf beschouwt de schrijfster Levenslicht daarom als een politiek boek. ‘In mijn ogen zijn lezen en schrijven een politieke daad. Het is mijn manier om naar buiten te treden, andere mensen te leren kennen, informatie op te doen en me kwaad te maken’.

De aanleiding voor Avallone’s tweede roman is een persoonlijke. ‘Toen ik zwanger was, wilde ik onderzoeken hoe het voor andere vrouwen is om moeder te worden; voor vrouwen die in de periferie van de samenleving verkeren en voor wie zwangerschap en moederschap veel obstakels kent’. Avallone benadrukt de ongelijke verdeling tussen mannen en vrouwen als het om ouderschap gaat. ‘Het ouderschap in Italië is moederschap’. Kinderen zijn in de meeste gezinnen de verantwoordelijkheid van de vrouw, vaders hebben nagenoeg geen verlof en kinderopvang is duur.

Met haar roman wil Avallone deze maatschappelijke problemen aankaarten en meer openheid creëren als het gaat om ongewenste zwangerschappen of de schaamte rondom vruchtbaarheidsproblemen. Ze brengt deze gevoelige thema’s op deze manier onder de aandacht en stimuleert lezers hierover na te denken. In het verhaal is een hoofdrol weggelegd voor de fictieve achterstandswijk Village Labriola en een bijrol voor het bestaande middeleeuwse stadscentrum van Bologna. Uit alles blijkt dat de schrijfster de stad goed kent. En dat is geen toeval. Ze woont er zelf…

De rijke stinkerds van de Via Farini

Van de ‘peperdure terrassen’ op Piazza Maggiore tot de monumentale palazzi in de via Farini waar alle ‘rijke stinkerds’ wonen: in Levenslicht ervaart de lezer Bologna van een andere kant. Die van de Italianen in de buitenwijken. Zij wonen in grijze flatgebouwen waar het elke maand spannend is of de huur betaald kan worden. Als bezoeker sta je hier zelden bij stil. Dwalend door het historisch centrum droom je weg bij de middeleeuwse universiteitsgebouwen en geniet je van een goede espresso in de vele  koffiebarretjes.

In Levenslicht wandel je door hetzelfde Bologna. Toch zijn de musea, restaurants en koffiebars opeens mijlenver weg. Figuurlijk. Want voor Adele en haar familie en vrienden vormen deze plekken een onbereikbare wereld. Daar horen zij niet thuis. Deze maatschappelijke tweedeling is volgens Avallone ‘niet alleen typerend voor alle periferieën in Italië, maar ook voor die in de rest van het westen’. Toch vormt juist Bologna in Levenslicht het decor waartegen het verhaal zich afspeelt. En dat is confronterend – de stad is niet zo perfect als zij op het eerste gezicht lijkt – maar ook heel grappig.

Want wie met Adele aan het einde van het verhaal mee dwaalt onder de zuilengalerij van de Via Ugo Bassi en terechtkomt op Piazza Nettuno, heeft door de straatnamen en levendige beschrijvingen echt het gevoel door Bologna te lopen. Levenslicht is daardoor een goede aanvulling op de luchtige zomerboeken die klaarliggen om mee te nemen op vakantie. Zeker als je deze zomer naar Italië  gaat, laat je dan door Adele bij de hand nemen om ook de andere kant van het land van pasta, pizza en wijn te leren kennen.