In het hart van Bologna staan twee middeleeuwse torens, de een nog schever dan de ander. Twee statussymbolen uit vervlogen tijden. Klim mee naar de top van de Asinelli-toren en de zee van rode middeleeuwse daken en groene heuvels.

Op naar de top

Met een krakend geluid protesteren de houten traptreden tegen de honderden bezoekers die elke dag de beklimming naar de top wagen. Voorzichtig sla ik een tree over waar een houtworm wel erg enthousiast geleefd heeft. Het maakt de beklimming van de hoogste toren van de stad nog avontuurlijker. Hoewel ik niet de enige ben. De Asinelli-toren is niet alleen de hoogste toren van Bologna, maar ook de meest bekende. Samen met de naastgelegen Garisenda-toren vormen de twee een onafscheidelijk duo. Al eeuwenlang. Niet gek dus dat de twee torens – die beide ook nog eens enorm scheef staan – zijn uitgegroeid tot het symbool van de stad: de Due Torri (de Twee Torens).

Door de smalle kieren in de metersdikke muren valt een strook licht naar binnen. Voor een goed zicht op de stad is het echter nog te vroeg. Bezoekers die afdalen, gebruiken dezelfde trap. Af en toe wacht ik even om hen te laten passeren. En om op adem te komen: het bedwingen van de 498 treden is een uitdaging. Maar wie door het gat naar het ‘terras’ op de top klimt, begrijpt meteen waarom een bezoek aan Bologna niet compleet is zonder de beklimming van de Asinelli-toren. Aan alle kanten strekt een zee van rode daken zich uit die bewijst waarom een van Bologna’s bijnamen la Rossa (de Rode) is.

Bologna aan je voeten

In de middeleeuwen telde Bologna 120 torens, allemaal gebouwd door rijke families die graag in een toren wilden wonen om zich terug te kunnen trekken als er gevaar dreigde (wat nogal eens voorkwam) en om te kunnen pronken met hun rijkdom. Want iedereen wist: hoe hoger de toren, des te rijker de familie. Tegenwoordig zijn er nog maar 24 torens over, waarvan de Asinelli-toren een van de weinige is die beklommen kan worden. Als je tenminste geen last van hoogtevrees hebt. Want vanaf de 97 meter hoge toren lijkt Bologna op een miniatuurstad waar het leven zich onder je afspeelt.

Het is helder weer en aan de noordkant verschijnen de Alpen aan de horizon. De Po-vlakte lijkt opeens niet meer zo groot. Aan de zuidkant golven de groene heuvels van de Apennijnen met af en toe een oud klooster of een kerk, zoals San Luca: de beroemde ronde kerk die met zijn karakteristieke rode kleur fel afsteekt tegen de groene heuvels en de blauwe hemel. Om mij heen wijzen mensen elkaar opgewonden op het schouwspel beneden en klikken de camera’s. Bologna is met zijn historische palazzo’s, vele middeleeuwse universiteitsgebouwen en smalle straten en pleintjes inderdaad bijzonder fotogeniek. Zeker vanaf hier. Ook de andere torens die in de afgelopen eeuwen niet zijn vernietigd of door brand verwoest, zijn goed te zien.

Een klein scheef broertje

Tussen de klikkende camera’s ontmoet ik Francesca die aan een kleine groep bezoekers enthousiast – met wilde armgebaren – vertelt over de torens die de onze omringen. Ze blijkt de gids van de Tower Tour te zijn: een rondleiding door de stad waarin van alles over de Bolognese torens wordt verteld. Stiekem luister ik mee naar haar verhaal over Garisenda-toren: het kleine scheve broertje van de toren waar ik nu opsta. In de middeleeuwen waren de twee torens – beide gebouwd aan het begin van de 12de eeuw – met elkaar verbonden door houten gebouwen en loopbruggen. Adellijke families hoefden op die manier zo min mogelijk af te dalen tot het ‘gewone volk’.

Francesca vindt het geen probleem als ik even meeluister en drukt me op het hart om beneden even te kijken naar de inkepingen en haken in de muur die duidelijk laten zien op welke plekken de torens eeuwen geleden met elkaar verbonden waren. Ze gaat door met haar verhaal en vertelt dat de Garisenda-toren – die aanvankelijk 60 meter hoog was –meteen een moeilijke start kende. De grond was drassig en halverwege de 13de eeuw moesten de inwoners de toren verlagen om te voorkomen dat hij om zou vallen. Tegenwoordig is toren 47 meter hoog en hij staat 3.22 meter uit het lood. Ter vergelijking: de toren van Pisa staat 4 meter uit het lood.

Geen toren zonder legendes

De Asinelli-toren is zelf overigens ook niet geheel recht. Francesca verzekert de groep dat de toren al acht eeuwen heeft overleefd. Ook vandaag zal de trots van de stad het wel houden. De groep kijkt wat angstig en daarom begint Francesca snel haar verhaal over de legendes die over de Asinelli-toren de ronde doen. Algemeen wordt aangenomen dat de elegante toren de naam draagt van de familie die haar bouwde. Maar mooier is het verhaal over de arme jongen die in de middeleeuwen verliefd werd op een mooi en rijk meisje. De jongen bezat echter weinig meer dan een ezel (asino betekent ezel in het Italiaans) en toen hij de edelman, om de hand van zijn dochter vroeg, werd hij dan ook hartelijk uitgelachen.

De jongen mocht zijn dochter trouwen als hij de hoogste toren van de stad zou bouwen. Volgens de legende vond de jongen vlak daarna een grote schat waardoor hij inderdaad de hoogste toren van Bologna kon bouwen. Daarom is de Asinelli-toren ook een symbool van de liefde. Natuurlijk is Bologna ook de oudste universiteitsstad van Europa. Sinds 1088 volgen studenten hier colleges en ploeteren zij op hun examens. Daar hoort ook een legende bij: wie wil slagen, moet zich tot zijn laatste examen verre houden van de Asinelli-toren: hem beklimmen brengt ongeluk. Pas als een student zijn academische baret (de hoge zwarte hoed) verdiend heeft, mag de toren beklommen worden. Ik bedank Francesca en begin langzaam aan de afdaling: terug naar het ‘gewone volk’.

Praktische info

Een ticket voor de Asinelli-toren kost € 5,- en is te koop in het Tourist Information Office op Piazza Maggiore. Je kunt je ticket ook vooraf online kopen.

Openingstijden Asinelli-toren:

Van 1 maart tot 5 november dagelijks van 9:30 – 19:30. De bezoekperioden zijn 9:30, 10:15,
11:00, 11:45, 12:30, 13:15, 14:00, 14:45, 15:30, 16:15, 17:00, 17:45, 18:30.

Van 6 november tot 28 februari dagelijks van 9:30 – 17:45. De bezoekperioden zijn 9:30, 10:15, 11:00, 11:45, 12:30, 13:15, 14:00, 14:45, 15:30, 16:15, 17:00.

De Tower Tour zoals hierboven beschreven, wordt op dit moment niet meer aangeboden. Alternatieven zijn een begeleide rondleiding op de Asinelli-toren of een begeleid bezoek aan de Prendiparte-toren. Een andere mogelijkheid is om zelf de torens van Bologna te ontdekken met deze tour.