Dansen tussen de exotische planten in de zomer en hardlopen onder een bladerdek van gele, oranje en rode kleuren in de herfst: Giardini Margherita is al bijna anderhalve eeuw het populairste stadspark van Bologna. Maak kennis met de quatro stagioni van Giardini Margherita.

Velden vol studieboeken en flessen wijn in de lente

Onder toeziend oog van Koning Vittorio Emanuele II – hoog gezeten op zijn paard – bladeren studenten door boeken en ontsnappen kleine kinderen aan de aandacht van hun ouders. De eerste koning van Italië kijkt neer op de eindeloze gazons van Giardini Margherita. Op deze voorjaarsdag zijn de gazons bezaaid met studenten die verdiept zijn in hun boeken, liggend op hun buik met elkaar kletsen of de komst van de lente vieren met een fles wijn. Overal klinkt zacht geroezemoes. Regelmatig een schaterlach en soms het klinken van glazen. Giardini Margherita is op een zonnige dag als deze de ideale plek om te studeren, te sporten of lekker op een bankje naar de hoger liggende villa’s op de heuvels aan de zuidkant van het park te kijken.

Het grootste stadspark van Bologna dat volgend jaar zijn honderdveertigste verjaardag viert, is vernoemd naar de vrouw van Koning Umberto I, de tweede koning van Italië. Het stadsbestuur van Bologna keek aan het einde van de 19de eeuw wat jaloers naar andere Italiaanse en Europese steden en hun prachtige openbare groene ruimten. Bologna zou ook zo’n groot stadspark moeten hebben. Zo gezegd, zo gedaan. In 1879 werd tussen het historisch centrum van de Noord-Italiaanse stad en de uitlopers van de Apennijnen een prachtig park aangelegd, geïnspireerd op de laatste mode: die van de romantische Engelse tuinen. Dat betekent brede met bomen omzoomde lanen, kleine meertjes, uitgestrekte gazons en exotische planten. Dwalend door het enorme park zie je al snel dat de opzet van het park in de afgelopen anderhalve eeuw weinig is veranderd.

Het zomerfestival van Serre dei Giardini Margherita

Tussen de eeuwenoude bomen van Giardini Margherita liggen niet alleen uitgestrekte gazons, maar ook een zwembad, een paviljoen met terras, vijf – zeer chique – tennisbanen en basketbal- en volleybalvelden. Kortom, je raakt niet snel uitgekeken en er is heel wat te ontdekken. En net als je denkt dat je het park begint te kennen, wordt het zomer en duiken in het weekend hippe biologische markten en evenementen op: nog een reden waarom Bolognezen hier graag komen: er is altijd wat te beleven en vooral de maanden mei en juni staan bol van de activiteiten. Bologna is als de oudste studentenstad van Europa sowieso een stad die altijd bruist en waar de terrassen en smalle middeleeuwse stegen nooit leeg zijn.

Behalve in augustus. Alle inwoners verlaten massaal de warme stad om verkoeling te zoeken aan het strand. Op veel winkels en restaurants hangen handgeschreven briefjes met de tekst ‘Chiuso per ferie’ (Gesloten vanwege de vakantie). Een van de weinige gezellige plekken in deze periode is: juist, Giardini Margherita. Met dank aan Kilowatt, een culturele broedplaats voor nieuwe (culturele) ondernemers en projecten. In een klein perzikkleurig gebouw met een binnentuin en kassen ernaast organiseert Kilowatt elk jaar in augustus een klein festival: Serre dei Giardini Margherita. Livemuziek vult de warme zomernacht en overal zijn eet- en drinkkraampjes. De kassen en serres met planten vormen een bijzonder decor en de binnenplaats is sfeervol verlicht. Kortom, lekker dansen, eten, drinken en kletsen tot diep in de nacht.

Van kleurrijk naar kaal: Giardini Margherita in de herfst

Wanneer de bladeren van de bomen in de herfst dezelfde kleuren krijgen als de historische palazzo’s in het centrum – rood, geel en oranje – wordt Giardini Margherita het domein van basketballers, voetballers en hardlopers. Omdat in Bologna ook in de herfst de zon meestal schijnt, lachen de uitgestrekte gazons juist dan sporters toe en op de smalle rustige paden zijn hardlopers de baas. Uitgestippelde routes zijn er niet: je kunt je route zelf samenstellen. Dat is niet moeilijk. Giardini Margherita is te groot om snel op uitgekeken te raken en te klein om te verdwalen. Een volledige ronde over de aangestampte aarde van het pad dat langs de rand van het park loopt, beslaat ongeveer anderhalve kilometer.

Over dit smalle pad loop je rustiger dan over de brede lanen waar ouderen wandelen en kinderen juichend op hun fietsjes voorbij crossen. Over crossen gesproken: in het verleden hebben de brede lanen van Giardini Margherita enige jaren dienstgedaan als race circuit, met name voor motoren. Toegegeven, dit is wat tegenstrijdig met het idee van een groot groen openbaar park. En wandelend onder de eiken, cipressen, coniferen, dennen, kastanjebomen, limoenbomen en esdoorns is het moeilijk voor te stellen dat hier in de jaren dertig van de vorige eeuw motoren scheurden. Bovengenoemde bomen zorgen er overigens voor dat Giardini Margherita in de herfst een van de meest kleurrijke plekken van Bologna is: tot de rood, oranje en gele blaadjes langzaam naar beneden dwarrelen.

Opwarmen in de winter

Dat is het moment waarop het Chalet Giardini Margherita steeds aantrekkelijker wordt. In de winter is Bologna’s grootste stadspark allesbehalve verlaten. Maar liggend genieten van een fles wijn en goed gezelschap is met temperaturen rond het vriespunt net wat minder aantrekkelijk. Het lage witte paviljoen met het klimop begroeide dak naast het meertje biedt uitkomst. Het chalet staat hier al meer dan een eeuw en is gebouwd ter ere van de Emiliaanse Landbouw en Industrie Expo in 1888: een groot evenement dat doet denken aan de – ook toen al – bekende wereldtentoonstelling. Giardini Margherita was aan het einde van de 19de eeuw net aangelegd en de place to be. Het hippe stadspark was daarom tijdens de expo het toneel van veel exposities en evenementen.

Voor het spektakel werden meerdere paviljoens uit de grond gestampt en zelfs een kleine tram die bezoekers naar de hoger gelegen heuvel San Michele in Bosco bracht. Het witte chalet is echter het enige dat in de daaropvolgende jaren is blijven staan. In de zomer kun je het beste een tafeltje op het terras kiezen en kijken naar de tientallen grote en kleine schildpadden die in het meer rondspartelen. Bolognezen zijn – verrassend genoeg – bikkels en nemen zelfs in de winter plaats op de witte en rode plastic stoelen buiten. Maar natuurlijk kun je ook binnen van een espresso of een Aperol Spritz genieten. Je zit zelden alleen. Want zomer of winter, Bolognezen zijn dol op hun stadspark en ronddwalend door de lanen en seizoenen begrijp je al snel waarom.